De ontwerpprincipes Evidence-Based Design en Feng Shui dragen bij aan het verminderen van stress bij ziekenhuispatiënten in éénpersoonskamers. Dat blijkt uit onderzoek van het lectoraat Facility Management, onderdeel van Kenniscentrum NoorderRuimte. “Door een ziekenhuiskamer op een andere manier in te richten heb je daadwerkelijk effect op het gevoel van stress bij patiënten”, vertelt postdoctoraal onderzoeker Emma Zijlstra.
In 2021 startte het onderzoek De invloed van ontwerpprincipes op patiënten. Het onderzoek is mede gefinancierd uit de Deltapremie gewonnen door lector Facility Management Mark Mobach. De premie is in 2019 aan Mobach uitgereikt om onderzoek naar gezonde gebouwen te stimuleren. Er komen in ziekenhuizen steeds meer éénpersoonskamers. Architecten, ontwerpers en ziekenhuizen gebruiken voor de inrichting verschillende ontwerpprincipes. Echter worden er meestal beslissingen genomen op basis van intuïtie en ervaringen. Voor dit onderzoek worden de ontwerpprincipes Feng Shui, Gulden Snede en Evidence-Based Design onderzocht en vergeleken met een bestaande éénpersoonskamer in het UMC Groningen (UMCG). Er is nog nooit onderzocht wat deze, in het geval van Feng Shui en Gulden Snede, eeuwenoude principes doen met stress en de gezondheid van patiënten.
Direct effect
Het grootste effect hebben de onderzoekers gemeten bij het ontwerpprincipe van Evidence-Based Design. Zijlstra: “We hebben daar een direct effect gemeten. Dit betekent dat het ontwerp van een kamer direct effect had op het verlagen van het stressniveau van een patiënt. Dit was bij Evidence-Based Design het geval. Maar soms is de impact van een ziekenhuiskamer complexer en is het effect te verklaren door een psychologisch mechanisme. Het ontwerp doet dan eerst iets met de beleving van de patiënt. Dat hebben we kunnen vaststellen bij Feng Shui. Patiënten gaven aan dat ze de kamer er aangenaam uit vonden zien en daarnaast bevorderde de kamer de sociale ondersteuning. Dit zorgde ervoor dat patiënten minder stress ervaarden. Ten opzichte van de bestaande kamer hebben we bijvoorbeeld de kleuren en de vormen en de materialen van de tafel en de stoel aangepast. Ook hebben we bijvoorbeeld het zitgedeelte voor familie en vrienden op een andere positie geplaatst, in de hoek van de kamer in plaats van achter het bed. Patiënten vonden de ruimte aangenamer door de andere inrichting en ervaarden hierdoor minder stress. Met vrij simpele interventies heb je dus al effect op het gevoel van stress bij patiënten.”
Meerwaarde
De meerwaarde van dit onderzoek is dat ontwerpers, architecten en ziekenhuizen op basis van de uitkomsten keuzes kunnen maken in hoe een eenpersoonskamer eruit moet komen te zien. “Het unieke van dit project is dat de, soms eeuwenoude principes, nu echt zijn onderzocht. Zo wordt duidelijk wat wel en niet werkt”, zegt Zijlstra. Bij het UMCG wordt momenteel hard gewerkt om de uitkomsten toe te passen op de nieuwe ontwerpen van de kamers. “Het UMCG gaat de komende jaren flink vernieuwen en uitbreiden. De uitkomsten van dit onderzoek zijn, daar waar het past binnen de mogelijkheden van ons bestaande gebouw, bruikbaar voor het ontwerp van de nieuwe ziekenhuiskamers”, zegt Karin van Osnabrugge, managing director van het UMCG-bouwprogramma.
Bron: Hanze.nl
